İŞVEREN TARAFINDAN KARŞILANAN ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI PRİMLERİ İLE BİREYSEL EMEKLİLİK KATKI PAYLARININ VERGİ VE SOSYAL GÜVENLİK PRİMİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

1) Sosyal Güvenlik Primi Bakımından:

            İşverenler tarafından ücret ödemeleri dışında sırf sosyal yardım olarak, işçilerini desteklemek veya teşvik etmek amacıyla onlar adına özel sağlık sigortaları ile bireysel emeklilik sistemine ödenen primler ve katkı payları yasa ile belirlenen tutarlar kadar olmak üzere sosyal güvenlik bakımından prime esas kazançtan istisna edilir.

            5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hükmü uyarınca işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgarî ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları prime esas kazanca tâbi tutulmaz. (2023 yılı için 3.002,40-TL)

Bu amaçla işveren tarafından yapılan ödeme tutarı belirtilen tutarı aşar ise aşan kısım prime esas kazanca dahil edilir.

Çalışan adına işveren tarafından yalnızca özel sağlık sigortası primi veya yalnızca bireysel emeklilik katkı payı ödenmiş olması durumunda ise yine aynı şekilde istisna uygulaması yapılacaktır.

Bu anlamda işveren tarafından yukarıda belirtilen tutara kadar yapılan ödemeler istisna kapsamında olacak ancak belirtilen tutarın aşılması halinde ise aşan tutar prime esas kazanca dahil edilecektir.

2) Gelir Vergisi Bakımından:

Gelir vergisi uygulaması bakımından ödemenin işveren tarafından yapılması veya işçinin bizzat kendisi tarafından yapılması durumlarına bağlı olarak gerekli açıklamalar aşağıda yer almaktadır.

1. a) İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen ve ücretle ilişkilendirilmeksizin ticari kazancın tespitinde gider olarak indirim yapılacak katkı payları toplamı ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin % 15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını (12 ay x aylık brüt asgari ücret) aşamaz.

1. b) Çalışanların şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortası poliçeleri için kendileri tarafından ödenen primlerin %50’si ile ölüm, kaza, sağlık, hastalık, engellilik, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için yine kendileri tarafından ödenen primler, bu sigortanın Türkiye’de kâin ve merkezi Türkiye’de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla gelir vergisinden istisna edilecektir.

Ancak aynı şekilde gelir vergisi matrahından indirim konusu yapılacak primler toplamı, ödendiği ayda çalışan tarafından elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını (12 ay x aylık brüt asgari ücret) aşamayacaktır.

1. c) Gerek işverenler tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları, gerekse çalışanlar tarafından yapılacak sigorta poliçeleri hakkında indirim konusu yapılacak prim ödemelerinin toplam tutarı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz.

(Cumhurbaşkanı bu oranı yarısına kadar indirmeye, iki katına kadar artırmaya ve belirtilen haddi, asgari ücretin yıllık tutarının iki katını geçmemek üzere yeniden belirlemeye yetkilidir.)

3) Damga Vergisi Bakımından:

Önemle belirtmek isteriz ki işverenler tarafından ödenen özel sağlık sigortaları primleri geniş anlamda ücret tanımı içinde yer alacağından damga vergisi matrahına eklenecektir.

Bireysel emeklilik sistemine işveren tarafından yapılan katkı paylarının ise damga vergisi matrahına dahil edilmemesi uygun olacaktır.